Een eerlijk taalbeleid voor de VRT: De realiteit omarmen, maar met grenzen

De discussie rond het taalbeleid van de VRT heeft de afgelopen dagen veel aandacht getrokken, zowel binnen de media als in het Vlaams Parlement. Als parlementslid en lid van de commissie media, ben ik nauw betrokken bij deze debatten. De vraag of de VRT meer ruimte moet geven aan tussentaal in haar programma’s, heeft sterke reacties uitgelokt. En het is een kwestie waar ik zelf duidelijke ideeën over heb.

Meer Tussentaal of Niet? Een Politiek Debat

VRT-taalraadsvrouw Geertje Slangen stelde recent voor om het Taalcharter van de publieke omroep aan te passen en realistischer te maken, beter afgestemd op hoe mensen in het dagelijks leven spreken. Dit betekent volgens haar meer ruimte voor tussentaal, regionale variaties en buitenlandse accenten, naast het gebruik van Standaardnederlands. Hoewel de standaardtaal de norm moet blijven voor nieuwsprogramma’s en Ketnet, wil Slangen dat er meer flexibiliteit komt in andere programma’s.

Ik begrijp waar dit idee vandaan komt. De realiteit is dat veel Vlamingen tussentaal gebruiken in hun dagelijkse communicatie. Als publieke omroep moet de VRT herkenbaar blijven voor haar kijkers en luisteraars. Tussentaal en regionale varianten zijn een onderdeel van de Vlaamse identiteit, en dat mag zichtbaar zijn in entertainment- en human interestprogramma’s. Tegelijkertijd moet er een balans zijn.

De Standpunt van Open VLD: Realistisch en Niet Dogmatisch

Als vertegenwoordiger van Open VLD heb ik duidelijk gemaakt dat ik opensta voor een aanpassing van het taalbeleid, maar wel met grenzen. Standaardtaal moet de norm blijven in nieuwsprogramma’s en educatieve content. Voor andere programma’s kunnen tussentaal en accenten zorgen voor een natuurlijke en herkenbare kijkervaring. Het is niet nodig om dogmatisch vast te houden aan een ideaal dat niet altijd overeenkomt met de realiteit van het taalgebruik in Vlaanderen.

Dit standpunt zorgde voor een contrast met collega’s uit andere partijen. De N-VA, Vlaams Belang, Vooruit en Groen vinden dat de VRT haar huidige Taalcharter strenger moet naleven, wat zou betekenen dat er minder ruimte komt voor tussentaal. Ze zien het als een risico voor de standaardtaal, die al onder druk staat, vooral in het onderwijs. Katia Segers (Vooruit) benadrukt dat de VRT geen regels moet aanpassen, maar ze juist moet handhaven. Wilfried Vandaele (N-VA) gaat zelfs zo ver om te zeggen dat het aanpassen van het Taalcharter neerkomt op “contractbreuk”.

De Realiteit van Taalgebruik in Vlaanderen

Voor mij is dit echter een te strikte benadering. Taal evolueert en de VRT, als publieke omroep, moet een afspiegeling zijn van onze samenleving. Dialect en tussentaal zijn al jaren zichtbaar in fictie en humoristische programma’s, en worden door de kijkers geapprecieerd. Denk bijvoorbeeld aan Tom Waes in Het Verhaal van Vlaanderen. Hij spreekt niet uitsluitend Standaardnederlands, maar dat draagt bij aan de authenticiteit en toegankelijkheid van het programma.

Het voorstel van Slangen wil deze realiteit formaliseren, zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit van de taal die op de VRT gebruikt wordt. Ik zie dit als een kans om de connectie met het publiek te versterken, zolang de basisnormen voor Standaardnederlands in het juiste kader behouden blijven.

Conclusie: Een Evenwichtige Toekomst voor de VRT

Het debat over het Taalcharter is nog niet voorbij. Ook Minister van Media Benjamin Dalle (CD&V) wil dat de VRT Standaardnederlands als norm behoudt, hoewel hij openstaat voor een aanpassing van het charter. Ik ben van mening dat de VRT de ruimte moet hebben om haar taalbeleid aan te passen aan de hedendaagse Vlaamse realiteit, zonder daarbij de kwaliteit en het belang van Standaardnederlands uit het oog te verliezen.

Samen met mijn collega’s in het parlement zullen we dit debat blijven volgen. Voor mij blijft het belangrijk dat de VRT herkenbaar is voor alle Vlamingen, en dat betekent soms dat we de lat op de juiste hoogte moeten leggen: een die realistisch is, maar ook waarde hecht aan de kracht van onze standaardtaal.

Dit blogbericht is gebaseerd op een artikel dat verscheen in De Standaard : https://www.standaard.be/cnt/dmf20230213_96725973