Een belangrijke stap naar duurzaam ruimtegebruik

In Vlaanderen is er een noodzakelijke verandering op til met de bouwshift, voorheen bekend als de ‘betonstop’. De Vlaamse regering streeft ernaar te voorkomen dat Vlaanderen op termijn volledig volgebouwd raakt. Tegen 2040 mag er geen extra open ruimte meer bebouwd worden, en recent heeft het Vlaams Parlement de eerste belangrijke stappen in die richting goedgekeurd.

Wat is er goedgekeurd?

Een van de kernpunten van deze goedkeuring is de hogere vergoeding voor eigenaars wiens grond van bestemming verandert, wat mogelijk wordt gemaakt via het zogenaamde ‘instrumentendecreet’. Tot nu toe kregen eigenaars 80% van de geïndexeerde waarde van hun grond bij herbestemming, maar onder deze nieuwe regeling ontvangen ze een volledige vergoeding aan de marktprijs. Voor het financieren van deze verhoogde vergoedingsregeling wordt er een bouwshiftfonds opgericht met een jaarlijkse budget van 100 miljoen euro.

Daarnaast komt er een ‘stolp’ over de nog niet ontwikkelde woonreservegebieden, die zo’n 12.000 hectare beslaan. Dit betekent dat alleen de gemeenteraad deze kan opheffen, en dat kan alleen na een gemotiveerde beslissing en inspraak van de bevolking. Bij het herbestemmen van een gebied of het nemen van een vrijgavebesluit, komt de planschaderegeling in werking.

Kritiek vanuit de Oppositie

De plannen hebben echter niet iedereen overtuigd. Oppositiepartijen zoals Groen, Vooruit en PVDA hebben hun stem tegen de voorstellen laten horen. Ze zijn van mening dat deze maatregelen de bouwshift niet dichterbij brengen, maar vooral speculanten in de hand werken. Volgens de Taskforce Bouwshift zou de kostprijs voor deze plannen variëren van 6,8 tot 31 miljard euro, wat voor hen onbetaalbaar lijkt.

Mieke Schauvliege, fractieleider van Groen, noemde het beleid “bedieningspolitiek pur sang”. Ze stelde dat slechts twee procent van de Vlamingen een buitensporige vergoeding zal ontvangen, terwijl de overige 98 procent voor de kosten zal opdraaien. Ook Bruno Tobback van Vooruit voegde toe dat de vergoedingsregeling voornamelijk speculanten ten goede komt en een belemmering zal vormen voor toekomstgericht beleid. PVDA-parlementslid Jos D’Haese pleitte eveneens voor een herziening van de voorstellen en riep de regering op om terug naar de tekentafel te gaan.

Verdediging van de Regelgeving door de Meerderheid

Vanuit de meerderheid werd er echter krachtig gereageerd op de kritiek. Verschillende leden, waaronder Wilfried Vandaele (N-VA), Tinne Rombouts (CD&V) en ikzelf pleitten voor het vertrouwen in de lokale besturen en de neutrale landcommissies die de vergoedingen zullen bepalen aan de hand van 13 vastgelegde factoren. Wij zijn ervan overtuigd dat deze regeling zal bijdragen aan de bescherming van de open ruimte in Vlaanderen en tegemoetkomt aan de wensen van veel steden en gemeenten, die momenteel onvoldoende middelen hebben om ongewenste bebouwing in woonreservegebieden te voorkomen.

Minister van Omgeving, Zuhal Demir (N-VA), benadrukte dat deze regeling “de grootste decretale bescherming van de open ruimte ooit” betekent. Ze stelde dat dit een stevige boost geeft voor de bouwshift en helpt om extra verharding te voorkomen. De minister waarschuwde voor de gevolgen van veel verharde oppervlakken en het gebrek aan open ruimte, zoals we dat hebben gezien in Italië en Wallonië. Het beschermen van Vlaanderen tegen wateroverlast en droogte is cruciaal, en deze wetgevende maatregel is een belangrijke stap in die richting.

Conclusie

De bouwshift is een essentiële ontwikkeling voor de toekomst van Vlaanderen. Het is een balans tussen het beschermen van open ruimte en het tegemoetkomen aan de noden van eigenaars. Hoewel er kritiek is vanuit de oppositie, blijven wij geloven in de effectiviteit van deze maatregelen om Vlaanderen leefbaar en duurzaam te houden. Het is een complexe uitdaging, maar met de juiste instrumenten kunnen we een positieve impact maken voor de toekomstige generaties.

Dit blogbericht is gebaseerd op een artikel dat verscheen in Het Laatste Nieuws: https://www.hln.be/binnenland/vlaams-parlement-keurt-bouwshift-goed-hogere-vergoeding-voor-eigenaars-van-gronden-die-nieuwe-bestemming-krijgen~a8358e68/